جزوه حقوق مدنی ۶ عقود معین دکتر کاتوزیان

بخشی از متن فایل
تعیین مبیع
• تعیین مبیع با مشخص شدن سه ویژگی آن صورت می پذیرد:
۱ .جنس نوعیت
۲ .مقدار کمیت
۳ .وصف کیفیت
جنس مبیع به عبارت ساده یعنی اینکه چه چیزی مورد معامله قرار می گیرد مانند برنج، گندم،
ماشین، خودکار و ….
مقدار یعنی اینکه میزان مبیع چقدر است؟ ۱۰۰ کیلو، ۱ عدد، یک شانه، دو جین، ۱۰ تن
وصف یعنی ویژگی خاص مبیع مانند دم سیاه در برنج، مدل یا سال در خودرو، مدل در گوشی
موبایل و …
مجموع این سه ویژگی مبیع را مشخص می کند مانند:
۱ تن برنج دم سیاه
یک شانه تخم مرغ
۱ کیلو قهوه برزیلی
یک دستگاه پژو ۲۰۶ سفید مدل ۹۸
اگر در جنس )نوعیت( مال مورد معامله اشتباه شود معامله باطل است زیرا تالقی اراده طرفین در
موضوع واحد شرط صحت عقد است. مانند آنکه بایع گندم بفروشد اما مشتری گمان کند که جو
می خرد. یا آنکه بایع خودرو ۲۰۶ می فروشد و مشتری گمان می کند که خودرو ۲۰۷ می خرد.
مقدار مبیع نیز باید معلوم ومعین باشد در غیر این صورت معامله غرری محسوب و باطل است.
مانند آنکه بایع ثمن را برای مبیع اعالم می کند اما مشخص نیست که این ثمن برای یک عدد
است یا یک کیلو.
نکته: در موارد استثنایی ممکن است مقدار تعیین نشود مثال در برخی مناطق روستایی زمین را به
متراژ معامله نمی کنند بلکه بصورت چشمی و حدودی برای آن قیمت تعیین می نمایند. در
اینصورت با توجه به عرف محل، عدم تعیین مقدار دقیق خللی به عقد وارد نمی کند.
وصف مبیع نیز باید معین باشد. اگر مبیع دارای وصف شرط شده نباشد مشتری به استناد خیار
تخلف وصف حق فسخ دارد.
نکته: اگر مال مورد معامله کلی باشد و مصداق هایی با کیفیتهای متفاوتی داشته باشد در صورتی
که در قراداد وصف خاصی برای آن ذکر نکرده باشیم باید مبیعی که تحویل داده می شود از
کیفیت متعارفی برخوردار باشد.
ماده ۲۷۹ : اگر موضوع تعهد عین شخصی نبوده و کلی باشد متعهد مجبور نیست که از فرد اعالی
آن ایفاء کند لیکن از فردی هم که عرفا معیوب محسوب است نمیتواند بدهد.
نکته: در بیعه عین معین حین العقد باید جنس، مقدار و وصف روی مبیع موجود باشد. اما در بیع
کلی، جنس و مقدار و وصف در قرارداد ذکر می شود.
ماده ۳۴۲ : مقدار و جنس و وصف و مبیع باید معلوم باشد و تعیین مقدار آن به وزن یا کیل یا
عدد یا ذرع یا مساحت یا مشاهده تابع عرف بلد است.
ماده ۳۴۳ :اگر مبیع به شرط مقدار معین فروخته شود بیع واقع میشود اگر چه هنوز مبیع شمرده
نشده یا کیل با ذرع نشده باشد.
بیع از روی نمونه
• فروش از روی نمونه یعنی اینکه بایع نمونه مبیع را به مشتری نشان داده و بیقه مبیع را مطابق
آن تحویل می دهد. مانند بازاریابها که نمونه را ارائه می دهند و بعد از اخذ سفارش مبیع را
مطابق نمونه تحویل مشتری می دهند.
• همچنین ممکن است مشتری نیز برای ثمن نمونه نشان دهد و ثمن را مانند نمونه پرداخت
کند.
• در بیع از روی نمونه، مشتری مبیع را ندیده است و از روی نمونه خریداری کرده. اگر مبیع
مطابق نمونه باشد هیچ مشکلی ندارد اما اگر مطابق نمونه نباشد تکلیف چیست؟
• در این صورت سه فرض ممکن است وجود داشته باشد:
۱ .مبیع عین معین است.
۲ .مبیع کلی است.
۳ .مبیع کلی در معین است.
• ۱ -اگر مبیع عین معین باشد و حتی قسمتی از آن مخالف نمونه بود مشتری حق فسخ دارد.
یعنی بیع باطل نیست و مشتری یا مبیع را به همان صورت قبول می کند یا بیع را فسخ می
نماید. حتی اگر قسمتی از مبیع مطابق نمونه باشد و قسمتی مغایر با نمونه، مشتری نمی تواند
تبعضی کند بلکه یا کل معامله را قبول می کند یا کل آن را فسخ می نماید.
• ماده ۳۵۴ : ممکن است بیع از روی نمونه به عمل آید در این صورت باید تمام مبیع مطابق
نمونه تسلیم شود واال مشتری خیار فسخ خواهد داشت.
• ماده ۴۱۲ : هر گاه مشتری بعضی از مبیع را دیده و بعض دیگر را به وصف یا از روی نمونه
خریده باشد و آن بعض مطابق وصف یا نمونه نباشد میتواند تمام مبیع را رد کند یا تمام آنرا
قبول نماید