جزوه روانشناسی اخلاق

بخشی از متن فایل
روانشناسی اخالق
دو تعریف برای روانشناسی اخالق آمده است که یک تعریف را بیشتر روانشناسان و تعریف دیگر را فیلسوفان، مد نظر
دارند.
از دیدگاه روانشناسان، روانشناسی اخالق نظریههای مربوط به رشد شناخت اخالقی است. از دیدگاه فیلسوفان،
روانشناسی اخالق به مطالعه روانشناختی انسان گفته میشود از آن حیث که به پرسشهای اخالقی مانند سرشت
اخالقی انسان میپردازد
در بحث روانشناسی اخالق باید هر دو نگاه روانشناسان و فیلسوفان را با هم در نظر بگیریم . به نظر میرسد روان
شناسی اخالق دانشی میان رشته ای است که به مطالعه روانشناختی فضائل و رذائل اخالقی و رفتارهای متناسب با
آنها می پردازد و درصدد تحلیل علمی و کشف مبانی انسان شناختی آنها است.
موضوع اول در این تعریف فضائل و رذائل اخالقی و موضوع دوم رفتارهای متناسب با فضائل و رذائل است ، رفتارهایی
که ما را به فضائل و رذائل می رساند یا رفتارهایی که از فضائل و رذائل نشأت می گیرد.
روانشناسی اخالق، اساساً با مسائل روانشناختیای سر و کار دارد که در باب ارزشگذاری اخالقی افعال، مطرح
میشوند در واقع به مباحث روانشناختیای که با اخالق مرتبط هستند از این حیث که میخواهد یک فضیلت اخالقی
را راسخ کنند یا یک رذیلت اخالقی را ریشهکن کنند، می پردازد.
* بنابراین روانشناسی اخالق شاخهای از دانش است که به موضوعات مرتبط با ذات انسان، غرایز و رفتار توجه دارد.
این شاخه به بررسی عوامل اصلی و تاثیرگذار بر رفتار انسانی و قضاوت های اخالقی میپردازد. از رهگذر این مطالعات
است که میتوان دریافت چگونه باید رفتارهای خوب و سجایای اخالقی را آموزش و پرورش داد و نهادینه ساخت و از
رفتارهای بد ، ناهنجاریها و رذائل اخالقی کاست و نهایتاً آنها را حذف نمود.
برخی از موضوعات اصلی در این قلمرو عبارتند از: داوری اخالقی، مسئولیت اخالقی، انگیزه اخالقی، هویت اخالقی،
پرورش اخالقی، شخصیت اخالقی، نوعدوستی، هیجان اخالقی و … .
بهتر است برای وضوح بیشتر تعریف ارائه شده، برخی مباحث مطرح در روانشناسی اخالقی را بیان کنیم :
• بیان معنای دقیق مفاهیم روانشناختیای که در اخالق به کار می رود.
• بررسی اموری که در ذهن و ضمیر کسانی که با پدیده اخالق، اخالقی زیستن و اخالقی بودن سر و کار دارند،
در جریان است.
• نیازها و عوامل روانی که سبب تأسیس نهاد اخالق در انسان شده و باعث میشود به اخالق روی آورد یا از آن
روی گردان شود یا به یک نظام اخالقی خاص اقبال بیشتری نشان دهد.
• بحث در مورد آثار و نتایج روانی ) تجربه و احساس مثبت یا منفی ( اخالقی زیستن.
• تحلیل پیش فرض های روانشناختی اخالق. ) مثل جبر یا اختیار (
• تعیین معیارها و مالکهای روانشناختیِ نظامهای اخالقی مختلف. )مثل نظام اخالقی نیچه، نظام اخالقی
اسپینوزا و …(
• ارائه و بررسی راهکارهای روان شناختی اخالقی زیستن. ) تسهیل رفتارهای خوب و اصالح رفتارهای بد (
• بررسی فاصله و شکاف بین معرفت اخالقی و عمل اخالقی. ) مثالً چه چیزی در ذهن و ضمیر ما جریان پیدا
میکند و موجب میشود در عین حال که میدانیم نباید دروغ بگوییم ، باز هم دروغ میگوییم ؟ چرا معرفت
اخالقی همیشه و لزوماً به عمل اخالقی متناسب با آن نمیانجامد؟