جزوه روانشناسی فیزیولوژیک، انگیزش و هیجان

بخشی از متن فایل
فصل دوم : اساس فیزیولوژیکی انگیزش
۱ .توصیف فیزیولوژیکی و نوروفیزیولوژیکی انگیزش
فرایندهاي فیزیولوژیکی رفتارهاي انگیزشی را به نوعی تحـت تـأثیرقرارمیدهنـد. کشـاننده هـاي اولیـه ماننـد گرسـنگی
وتشنگی وهمچنین ظهورفعالیت روان فیزیولوژیکی ارگانیزم بدون ملاحظه اساس فیزیولوژیکی وتوجه به پیدایش وکـنش
آنها غیرقابل توصیف وتبیین است.
توصیفهاي نوروفیزیولوژیکی نمی تواند فرایندهاي پیچیده انگیزشی رابـه طورکامـل توضـیح دهـد. بـراي توصـیف کامـل
تظاهرات فیزیکی وفیزولوژیکی پدیده هاي انگیزشی باید به این عوامل توجه کرد: محرکهـاي بیرونـی، عوامـل شـیمیایی،
هورمونی وفیزیکی درون ارگانیزمی وساختاردستگاه اعصاب مرکزي که مسـئول کنتـرل فیزیولـوژیکی ونوروفیزیولـوژیکی
پدیدههاي انگیزشی وهیجانی محسوب می شوند. امروزه اعتقاد براین است که تعامل پیچیده ساختارهاي مختلف مغـزي،
مکانیزم هورمونی وفیزیکی درنواحی پیرامونی بدن مسئول پیدایش جریـانی اسـت کـه تحـت عنـوان انگیـزش وهیجـان
مشخص می شود.
آن بخـش ازسـاختارهاي عصـبی کــه دررفتارانگیزشـی وهیجـانی نقـش دارنـد عبارتنـد ازدسـتگاه کنـاري، تـالاموس
وهیپوتالاموس.
گروسمن (۱۹۶۸ (معتقداست که اساس فیزویولوژیکی انگیزش رابایـد درسـه محوردسـتگاه اعصـاب مرکـزي موردتوجـه
قرارداد :
۱ (پدیده هاي غیراختصاصی انگیزشی منبعث ازدستگاه شبک هاي؛ ۲ (پدیده هاي غیراختصاصی انگیزشی منبعث ازدستگاه
کناري؛ ۳ (پدیده هاي اختصاصی انگیزشی منبعث ازدستگاه کناري
نقش هیپوتالاموس را درانگیزش وهیجان بایستی درچهارچوب این نظریهها مورد توجه قرار داد :
نظریه اختصاصی. طبق این نظریه برتري مناطق مختلف هیپوتالاموس که براي ایجادوکنترل انگیزهها ازقبیـل گرسـنگی،
تشنگی وجنسی اهمیت دارند، امروزه مورد تردید قرارگرفته است .
نظریه قطع ووصل نادرست . این نظریه مکانیزمهاي جداگانه نرونی را اساس نوروفیزیولوژیکی براي قطع و وصل نادرسـت
. میشناسد بین مکانیزمهاي مختلف ازنظرتشریحی، یک ساختارپیچیده متقاطع وجود دارد.
نظریه کلی. دراین نظریه این فرضیه مطرح شـده اسـت کـه تحریـک نـواحی معـین هیپوتـالاموس بـه دلیـل همپوشـی
ساختارتشریحی، موجب فعالیت نسبتأ کلی وکنشهاي وسیع می گـردد؛ بـه عبـارت دیگرنمـیتـوان ازنظرتشـریحی بـراي
مناطق معین برتري قائل شد یا رفتار معینی را به ناحیهاي ازهیپوتالاموس نسبت داد.
۲ .چگونگی دریافت محرك وپردازش آن
ارگانیزم ازطریق گیرنده ها تحریک را از محیط دریافت می کند و بر روي آن پردازش انجام می دهد. پردازش بـه عنـوان
فرایند شناختی انتخاب، بهره برداري فوري یا ذخیره، تحریک شدگی یا بازداري، انتقال جریان عصـبی بـه جـاي دیگـر و
غیره توصیف می شود.
درساده ترین حالات یعنی بازتابها، محرك حسی وارد شده از محیط ممکن است توسـط گیرنـده دریافـت وازطریـق تـار
حسی مرکزرسان به نخاع شوکی منتقل شود وپس از ارتباط سیناپسی از طریق تار حرکتی پیرامون رسان موجـب پاسـخ
عضو عمل کننده گردد. بازتابهاي ساده، مانند بازتاب زیرزانویی رابازتاب یک سیناپسی نیز می نامند؛ زیـرا گیرنـده وعمـل
کننده دریک عضو می باشند.
اما در بازتابهاي مرکب گیرنده وعمل کننده دریک عضو قرار ندارند وبین تارحسی مرکزرسان و تارهاي حرکتـی پیرامـون
رسان چندین سلول عصبی رابط وجود دارد، بازتابهاي چند سیناپسی گویند.
اصولأ جریان بازتابها غیرارادي صورت می گیرد و فرایندهاي شناختی درآنها دخالتی ندارد. در بازتابهـاي یـک سیناپسـی
انتقال اطلاعات بین گیرنده وعمل کننده بدون واسطه صورت می گیرد که بـا الگـوي محـرك – پاسـخ (R-O-S (روان
شناسی مطابقت دارد.
دیگر فرایندهاي فیزیولوژیکی به وسیله دستگاه اعصاب مرکزي صورت می گیرند وارگانیزم، بین محرك – پاسخ به عنوان
متغیر فرضی رابط عمل می کند که مطابق الگوي محرك – ارگانیزم – پاسخ (R-O-S (درروان شناسی است