جزوه جامعه شناسی سیاسی حسین بشیریه‌

بخشی از متن فایل
الگوی اولیه جامعه شناسی در اندیشه مارکس
رابطه ین دولت و جامعه نخستین بار از دیدگاهی جامعه شناسانه به وسیله کارل مارکس مورد بررسی قرار گرفت . مارکس
به ارتباط افراد جامعه به صورت تکی با دولت نمیپرداطد و افراد را به صورت کنارهم و به عنوان یک طبقه اجتماعی در نظر
میگیرد و موضوع جامعه شناسی سیاسی را بررسی رابطه بین دولت و ساخت طبقات اجتماعی معرفی میکند. نظریه
مارکس در مقابل دیدگاه ایدهآلیستی هگل و دیدگاه ماتریالیستهایی چون فویرباخ قرارمیگیرد و کار انسان )پراگسیس( به
عنوان ترکیب عین و ذهن مهمترین عامل تعیین کننده و خلاق در جامعه و تاریخ است. از نظر مارکس جامعه سرمایه داری
پیشرفته با تسلط بورژوازی جهان یکسره شی گونه مینماید و از بین طبقات جامعه سرمایه داری تنها طبقه پرولتاریا ست
که میتواند تصویر جهان دیگری را برحسب علایق مادی خود در نظر بیاورند، بورژوازی با جهان نهادهای مستقر مانوس
است اما طبقه پرولتاریا نیروی خلاق و کارگر عصر سرمایه داری هستند و هنگامی که خصلت تولید جمعی حاکم شود
اصول و پوسته بورژوازی را درهم میشکند.
سه تعبیر ساختاری از رابطه زیر بنا و روبنا
مسئله زیربنا و روبنا مهمترین عنصر جامعه شناسی مارکسیستی، مناقشه انگیزترین مبحث در این زمینه بوده است. مسئله
اصلی این است که زیربنا که ظاهرا متشکل از نیروها و روابط تولید است تنها شامل ساخت اقتصادی است و یا بخشی از
آنچه به عنوان روبنا هم شناخته میشود درآینده شامل میشود؟ تعبیر مارکس از زیربنا و روبنا : ۱ -تعبیر تعیین کنندگی
یکجانبه ۲ -تمثیل دیالکتیکی باتعیین کنندگی دوجانبه و تعامل زیربنا و روبنا ۳-تعیین کنندگی همه جانبه
مارکس در آثار خود کرارا از روابط دوجانبه و چندجانبه میان نیروهای تولیدی ، روابط تولیدی و روبناهای سیاسی-
ایدئولوژیک سخن گفته است. با این حال در این اشارات رابطه بین زیربناوروبنا به عنوان رابطه تعامل عنوان میشود یعنی
روبنا بر زیربنا عمل میکند اما آن را تعیین نمیکند . همچنین وی شرایط سیاسی را بازتاب جامعه مدنی به شمار میآورد.
طبعا دولت روی روابط تولید به نحو موثری عمل میکند لیکن به هرحال روابط تولیدی تعین کننده ماهیت آن هستند