جزوه روش تحقیق دانشگاه آزاد رشته حقوق

بخشی از متن فایل
تعریف مفهومی و عملیاتی متغیرها
• تعریف مفهومی /اسمی/ نظری: تعریفی است که از طریق آن فضای
مفهومی و معنای یک واژه به کمک واژگان دیگر و صفات مشخص بطور
قراردادی تعیین می شود. تعاریف کتابی و دایره المعارفی /عدم بیان
واقعیت
• مثالً تعریف حقوق شهروندی: مجموعه قواعد حاکم بر روابط اشخاص
در جامعه ی شهری است
• تعریف عملیاتی: تعریفی است که از طریق آن یک مفهوم به مصداق و
موارد قابل مشاهده و قابل سنجش تبدیل می شود. به عبارتی تعریفی
است که در آن مفاهیم، با ارائه شاخص ها یا معرف های سنجش پذیر
همراه می باشد.
• تعریف عملیاتی حقوق شهروندی: حقوق شهروندی را می توان با
معرف هایی چون حقوق مدنی سیاسی، حقوق اجتماعی و اقتصادی
سنجید
فرایند مفهوم سازی و عملیاتی کردن:
پژوهشگرگاهی از مفهوم سراغ واقعیت ها می رود و زمانی برعکس از
واقعیت ها به سوی مفهوم حرکت می شود. بنابراین پژوهشگر دارای یک
وظیفه دوسویه است:
۱ -تحقیقاتی که فرضیات آنها مبتنی بر یکی از تئوری های رایج است
وظیفه پژوهشگر نزدیک کردن ذهنیات به عینیات است= نظریه آزمایی
۲ -در تحقیقاتی که وظیفه پژوهشگر مشاهده و اندازه گیری متغیرها و
تبدیل امور عینی به امور ذهنی و نزدیک کردن این تجربه ها به تئوری
هاست= نظریه پردازی
هریک از این دو فرایند متضاد گام های خاص خود را دارد حرکت
پژوهشگر از باال به پایین یعنی از اندیشه)تئوری، فرضیه یا مفهوم( به
مشاهده )مشهود، متغیر یا اندازه( را عملیاتی
کردن)operationalization )می نامند
منظور از عملیاتی کردن، قابل مشاهده ساختن یک تئوری و پیش بینی روش
های اندازه گیری آن است. مفهوم غیر قابل رویت و غیر قابل سنجش، با
مصداق عینی و واقعی به صورت قابل رویت درمی آید
فرایند شاخص سازی:
مفاهیم برای قابل استفاده بودن باید شاخص های ) ,Indictor, Index
Indicant )قابل سنجش داشته باشند. بنابراین برای سنجش یک مفهوم
کیفی، باید فرایند کاهشی یا تقلیلی)Reductionism )را طی کرد و
مفهوم کیفی را به مجموعه ای از شاخص های عینی )معرف ها(تقلیل داد تا از
این طریق بتوان در دنیای واقعی مفهوم کیفی را مورد سنجش قرار داد ….