جزوه مدیریت منابع انسانی پیشرفته دکتر آرین قلی پور

بخشی از متن فایل
۱ )آثار ناشی از انقالب صنعتی در مدیریت منابع انسانی را شرح دهید؟
فلسفه نوین مدیریت منابع انسانی، به شکل امروزی همگی نتیجه تعامل میان مجموعه حوادث و تحوالتی است که با
وقوع انقالب صنعتی در انگلستان حدود سال ۰۶۷۱ آغاز شده و تا به امروز ادامه یافته است. البته پیدایش و رشد تدریجی
مدیریت منابع انسانی به قبلتر از آن یعنی دوران باستان باز میگردد و شواهدی وجود دارد که نشان میدهد اتحادیهها،
سندیکاها و اعتصابات کارگری سازمانیافته در روم و مصر وجود داشته است.
انقالب صنعتی تقریباً همزمان با سایر تحوالت عظیم علمی، فلسفی و سیاسی قرون هفدهم و هجدهم در اروپا به وقوع
پیوست. منظور از انقالب صنعتی جانشین کردن ماشین به جای انسان در صنعت است. یکی از نتایج مستقیم انقالب
صنعتی، پیدایش کارخانههای بزرگ در جوامع صنعتی بود که برای اولینبار استخدام و تمرکز عده کثیری کارگر را در
یک مکان و زیر یک سقف ایجاب نمود. استفاده از ماشین و رواج و توسعه سیستم تولید کارخانهای موجب جهش عظیمی
در توان تولید بشر شده است و با ورود ماشین به صحنه تولید امکان تقسیم کار به اجزای کوچکتر فراهم شد و هر کس
بخش کوچکی از کل کار در سیستم تولید را انجام میداد.
آدام اسمیت، اقتصاددان اسکاتلندی در سال ۰۶۶۷ در کتابی مفهوم تقسیم کار را در یک فرایند تولیدی با ساختن یک
سنجاق ساده توضیح داد که در آن نشان میداد کارگران به جای آشنایی با چند کار سطحی و ساده با یک دستگاه به
سرعت بیشتر و دقت بیشتر کار میکردند.
استقرار کارخانه و برقراری یک نظام تولیدی مبتنی بر آن و لزوم استخدام و تجمع عده کثیری کارگر در یک مکان، نیاز
به ایجاد نظام جدیدی داشت که سرپرستی و کنترل گروههای کارگری را امکانپذیر کند. به دلیل تقسیم کار از یک سو و
پیوستگی مراحل مختلف کار با یکدیگر از سوی دیگر، کارگران میبایست همه باهم در ساعتی معین با سوت کارخانه
کار را آغاز و به اتمام میرساندند. عالوه براین، مدیریت با وضع قوانین و مقررات و با سرپرستی و نظارت دائم، باید مطمئن
میشد که کار در طی روز طبق برنامه پیش میرود. این نظام منجر به پیدایش سلسله مراتبی جدید متشکل از مالکان
کارخانه، مدیران، سرپرستان و کارگران گردید و این در مقابل زمانی بود که میان صنعتگر )صاحبکار( و شاگرد او فاصله
زیادی وجود نداشت، در واقع انقالب صنعتی با تشدید اختالفات در طبقات اجتماعی، نظام اجتماعی جدیدی را پایهگذاری
کرد.
۲
از ویژگیهای دیگر نظام صنعتی جدید، بیاعتنایی به جنبههای عاطفی و عدم رعایت اصول انسانی در کارخانهها بود.
وضعیت نامطلوب کار در کارخانه منحصر به بزرگساالن نبود و کودکان خردسال کمتر از نه سال در شرایطی رقتبار
شانزده ساعت در روز کار میکردند و این فقط منحصر به انگلستان نبود و کشورهای دیگر منجمله آمریکا هم همین
وضعیت را داشتند.
در ارزیابی کلی تبعات انقالب صنعتی باید گفت که از نظر اقتصادی، انقالب صنعتی تحول بزرگی به وجود آورد و موجب
افزایش چشمگیر تولید و بازدهی، تراکم سرمایه و دارایی و درنتیجه رونق فوقالعاده تجارت و شتاب گرفتن فعالیتهای
بازرگانی گردید اما کارگر در این دوره متاعی برای خرید و فروش محسوب میشد و به دلیل رواج سیاست اقتصاد آزاد
)عدم مداخله دولت در اقتصاد( دولت در موقعیتی نبود تا با وضع قوانین و مقررات قشر کارگر را مورد حمایت و پشتیبانی
قرار دهد به عنوان یک نتیجهگیری کلی باید گفت که انقالب صنعتی، آثار اقتصادی مثبت و آثار اجتماعی منفی بسیاری
به دنبال داشت.
۲ )عوامل موثر در پیدایش اداره امور کارکنان را شرح دهید؟
در اثر تحوالت ناشی از انقالب صنعتی، نهضت کارگری و نهضت مدیریت علمی و در اثر نفوذ و گسترش نظریههای
روانشناسی صنعتی، بتدریج پذیرفته شد که مدیریت منابع انسانی نیز مانند تولید و فروش، وظیفهای تخصصی است که
باید برعهده متخصصان و کارشناسان گذاشته شود. زمینههای فعالیت این متخصصان در طول سالهای ۰۸۸۱ تا ۰۲۹۱
در سازمانها و شرکتهای مختلف به شرح زیر بود.
انتخاب و استخدام
مسائل رفاهی کارکنان
قیمتگذاری کار ایمنی کار
مسائل آموزشی و بهداشتی
که پیدایش پنج وظیفه تخصصی مذکور در سازمان در حوالی سال ۰۲۰۹ را باید زمینه پیدایش اداره امور کارکنان به شکل
و معنای امروزی آن دانست.
۳ )تفاوتها و شباهتهای نهضت مدیریت علمی و مکتب روابط انسانی را مورد بحث قرار دهید؟
تیلور مطالعات خود را در سال ۰۸۸۱ در صنعت فوالد و در کارخانههای میدویل و بتلهم آغاز کرد و در حدود سال ۰۸۶۸
چهار اصل اساسی و مهم مدیریت علمی را ارائه نمود:
۰ -مدیریت باید علمی باشد
۹ -انتخاب کارکنان باید اساس علمی داشته باشد
۳ -آموزش و تربیت کارکنان باید جنبه علمی داشته باشد
۴ -روابط نزدیک و دوستانه و روحیه همکاری باید بین مدیریت و کارکنان وجود داشته باشد