جزوه روش تحقیق ، تدوین و ارائه پایان نامه برای

بخشی از متن فایل
کليات تحقيق
منظور از چارچو، يا كليات تحقيق عرصه و قلمرو از قب تعيين شده اي است كه طارح مسالله ياا
موضوع تحقيق آنرا مشخص ميكند و كنكاش و جستجوي محقق براي يافتن پاسخ به سلوال خود در
آن اتفاق مي افتد .بدين ترتيب محقق از سرگرداني، حجم كار بيش از اندازه و خارج از توان و امكانات
خود، ونيز، خروج از محدوده تحقيق در طول عمليات پژوهشي، تا حدود زيادي، مصون مي ماند .هار
گزارش تحقيقاتي علمي و معتبر(پايان نامه هااي دانشاگاهي ، مقاا ت پژوهشاي )ماي باياد در ابتادا
چارچو، و ساختار اصلي خود را به روشني براي داور يا خواننده مشخص و تبيين نمايد .عناوين زير
مي توانند به شك گيري چاچو، گفته شده كمك كنند .
۲-۱ -موضوع و عنوان تحقیق
انتخا، يك موضوع مناسب براي تحقيق در هر رشته از علم، هنر، ادبيات و فلسفه، در درجه اول منوط
به آشنايي پژوهشگر با نظريات، اصول، احكام، و قوانين تشكي دهنده آن رشاته از تفكار نظاام يافتاه
بشري است .به هر حال، مهمترين عام در طرح يك سؤال تحقيق، عالقه ي محقق است .همانطور كه
قبال گفته شد، مفهوم تحقيق، ريشه در حس كنجكاوي انسان دارد.
انسانها در ذات و طبيعت با يكديگر متفاوت هساتند، پاس باالطبع عالياق آنهاا هام در زميناه هااي
تحقيقاتي با يكديگر تفاوت دارد .بنابراين، توصيه مي شود دانشجويان تنها موضوعاتي را انتخا، كنناد
كه نسبت به آن عالقه اي واقعي دارند .دومين عام مهم در طرح يك سؤال تحقيا ق، ارتبااط آن ماي
باشد .به اين معني كه سؤال تحقيق بايد يك ارتباط كوتاه مدت يا بلند مدت با احتياجات جامعه داشته
باشد .به بياني ديگر، هنگام طرح كردن سؤال تحقيق، بايد سؤا تي را كه در برطرف كردن مشكالتي در
محيط پيرامون ما مؤثر است، در اولويت قرار دهيم.
۲-۱-۱ -محدود كردن قلمروي موضوع تحقیق با هدف مديريت بهتر فرايند تحقیق
همانطور كه قبال گفته شد، اولين قدم انتخا، موضوع تحقيق، داشتن عالقه ي واقعي به يك موضوع
خاص است . البته، هر چقدر هم كه سؤا ت طرح شده در ذهن پزوهشگر متفكرانه باشند، نمي توان در
همان ابتدا آنرا صورت بندي نمود .موضوع هايي كه در همان مراح اوليه در ذهن مطرح ماي شاوند،
معمو نياز به شفاف سازي دارند، زيرا اين موضوع ها معمو مبهم و فراگير و بي دقت هساتند .البتاه
تفكر و مطالعه در مورد موضوع تحقيق، باعث شفافيت بيشتر و توانايي اداره ي بهترآن مي شود.
بعنوان نمونه، فرض مي كنيم كه دانشجويي در مورد نحوه تحول و دگرگوني شهرسازي و شهرنشيني
معاصر در ايران سؤا تي را درذهن دارد .اين يك شروع منطقي براي صورتبندي ياك موضاوع جالاب
براي تحقيق است، در اينجاست كه بحث عالقه ي شخصي نيز مطرح مي شود .از اين رو عالقه يكي از
ابزارهاي زم، و البته ناكافي، براي رسيدن به يك موضوع مناسب براي تحقيق است .مسلله ي بعدي،
همانطور كه گفته شد، مسلله ي ارتباط مي باشد.
فرض كنيم در جامعه علمي مباحث مختلفي در مورد شهرسازي معاصر مطرح هساتند .بادين ترتياب
محقق بهتر است به بخشي از آن مباحث بپردازد كه از الويت بيشتري برخوردار است .مثال ممكن است
بحث مسكن را در ميان مباحث مربوط به شهرسازي و شهرنشيني معاصر داراي الويت تشخيص دهاد .
دراين صورت محقق عام ارتباط موضوع تحقيق با مسائ حاد جامعه را نيز مد نظر قرار داده است.
تا بدين جا، اثرات عالقه و ارتباط را در فرايند انتخا، موضوع تحقيق بررسي كرديم .اما شاخص قابليت
اداره كردن موضوع تحقيق هنوز بحث نشده است .طبق گفته هاي قبا ، قابليات اداره كاردن موضاوع
تحقيق، مربوط به در دسترس بودن تسهيالت زم براي محقق است .گاهي اوقات ممكن است محققين
تمام امكانات را در اختيار داشته باشند .اما بايد دقت نمود كه، در بيشتر موارد، آنها تسهيالت كافي در
اختيار ندارند، پس مجبور به محدود كردن قلمروي موضوع انتخابي خود هساتند .يعناي محقاق باياد
سعي كند با محدود كردن موضوع، احتياجات خود را با تسهيالت در دسترس تطبيق دهد.
اگر به كليت موضوع انتخا، شده فرضي با برگرديم قدم اول محدود كردن موضوع كلي به موضوع
مسكن و كنار گذاشتن ساير مسائلي بود كه در بحث كلي شهرسازي و شهرنشيني معاصر در ايران مي
توانست مطرح باشد .با اينكه اين قدم باعث محدود شدن موضوع شد، اما موضوع هنوز آنقدر محدود
نشده كه بتواند عام توانايي اداره كردن آن را نيز در نظر بگيرد .دلي آن اين است كه موضوع وسايع
تر از آن است كه توسط زمان و انرژي و بودجه اي محدود بتواند عملاي گاردد .پاس محقاق باياد باه
محدود كردن قلمروي موضوع ادامه دهد.
يك قدم ديگر در محدود كردن قلمروي موضوع مي تواند اين باشد كه آن را منحصر به مثال يك شهر
خاص مث “تهران “نماييم .در اين صورت ساير شهرهاي ايران از زمينه تحقيق ما حذف مي شوند .به
اين ترتيب موضوع تحقيق بايد بصورت” :نحوه تحول و دگرگوني مسكن درشهر تهران در دوران
معاصر”محدود شود .با اينكه موضوع تحقيق نسبت به حالت قبلي اش خاص تر شده، اما هنوز سؤال
گسترده است .پس بايد قدمهاي ديگري نيز برداشته شود.
يك قدم منطقي ديگر براي محدود كردن موضوع قبلي، در نظر گارفتن جنباه ي خاصاي در مباحاث
مربوط به مسكن است .مثال مي توان چگونگي تبدي خانه هاي با حياط مركزي به خانه هاي مدرن با
جهت گيري شمالي-جنوبي را مد نظر قرار داد؛ و يا رابطه بين مسائ اجتماعي در دوران معاصر، مثا
ظهور طبقه متوسط شهر نشين و خانواده هسته اي و نقش آنها در تغييرات شاك و عملكارد مساكن
مدرن را به عنوان موضوع تحقيق انتخا، نمود.
فرايند كوچك سازي و يا قاب اداره نمودن موضوع تحقيق به همين ترتيب مي تواناد اداماه ياباد .باه
عنوان مثال مي توان موضوع تحقيق فوق را به يك دوره زماني و يا يك محدوده جغرافياايي خااص در
شهر تهران محدود نمود .اين كوچك و قاب مديريت سازي موضوع همچنان مي تواند به تناسب زمان و
ساير امكانات محقق ادامه يابد