جزوه روانشناسی رشد۱ پیام نور

بخشی از متن فایل
فصل اول: تعریف و موضوع روانشناسی رشد
 به دلیل استفاده از سایر حوزههای علمی مانند جامعهشناسی، انسانشناسی، ژنتیک رفتاری و طب کودکان، حوزهای بین
رشتهای تلقی میشود.
روانشناسی رشد: به علم مطالعه رشد انسان از زمان بسته شدن سلول نطفه تا هنگام مرگ گفته میشود.
✓ تاکید اساسی در این حوزه بر تغییرات مشترک در شکل ظاهری، رفتار، عالیق و اهداف هر مرحله از رشد و همچنین زمان
بروز این تغییرات، عوامل موثر بر آنها و همگانی یا فردی بودن آنها است.
✓ تغییرات رشدی، معموال بصورت منظم و پایدار و نه تصادفی و موقتی و پیشرونده و نه بازگشتی صورت میگیرد.
 برخی فالسفه و دانشمندان در گذشته دیدگاه افراطی به تاثیر طبیعت و برخی دیگر به تاثیر تربیت در رشد داشتهاند.
 رفتارگرایان، انسان را موجودی منفعل و متاثر از عوامل محیطی و نضجگرایان، انسان را مقهور عوامل طبیعی و سرشتی
میدانند.
 شناختگرایان، انسان را موجودی فعال میدانند که ممدام درگیر جمعآوری، اندوختن و تعبیر و تفسیر اطالعاتی است که
از درون یا بیرون دریافت میکند.
روانشناسی کودک:
✓ یکی از زیرمجموعههای روانشناسی رشد محسوب میشود.
✓ دوره کودکی را از بدو تولد تا ۱۲ – ۱۳ سالگی میدانند.
✓ اولین مطالعات در روانشناسی رشد، در زمینه کودکان صورت گرفته است.
اهمیت روانشناسی کودک:
✓ بسیاری از روانشناسان معتقدند سالهای اولیه رشد آدمی، تاثیری سرنوشتیاز بر شخصیت وی دارد.
✓ طوالنی بودن مدت رشد در دوره کودکی باعث میشود کیفیت عادات و رفتارهای عقلی، عاطفی، اجتماعی و اخالقی فرد در
این دوره تعیین شود.
✓ شیوه فرزندپروری که حاصل تعامل با مراقبان است سبب ظهور و بروز استعدادهای کودک میشود.
✓ دالیل عمده توجه بیشتر به دوره کودکی عبارتند از مالحظات عملی و سهولت دسترسی.
✓ رویکرد عمرنگر جانشین توجه صرف به کودکان و نوجوانان شده است.
نمو: افزایش قد و وزن و یا اندازه فیزیکی را گویند.
نضج: رسیدن به حدی از توانایی عملی است که انجام یک الگوی رفتاری خاص را ممکن میسازد.
✓ نضج امری نسبی بوده که تحت تاثیر تکامل نظام عصبی و ساختارهای بدنی و روانی و استعدادهای فردی صورت میگیرد و
تجربه و یادگیری بر آن بیتاثیر است
تکامل: پیدایش تغییرات تدریجی در یک موجود تکاملپذیر برای به فعلیت رسیدن کمال است.
تحول: به هر نوع تغییری گفته میشود که در طول زمان بوجود میآید.
✓ مفهومی عامتر از رشد و شامل آن نیز میشود.
تعاریف رشد:
۱ .زنجیرهای از تغییرات مرتبط با سن است که وقتی فرد از لقاح تا مرگ پیش میرود، روی میدهد. فرآیندی منظم و تراکمی بوده
که هم تغییرات زیستی و هم تغییرات رفتاری را شامل میشود.
۲ .عبارت است از یک سلسله تغییرات پی در پی که برای رسیدن به هدف واحدی که تکمیل نضج است صورت میگیرد.
۳ .عبارت است از تغییرات در ساخت بدنی، عصبی، رفتار و نشانههای ویژه شخص که همه به ترتیب بروز میکنند و در حد معقولی با
ثبات هستند.
۴ .تغییرات فزایندهای است که بصورت منظم و مرتبط باهم صورت میگیرد.
۵ .عبارت است از تغییرات کمی و کیفی نسبتا پایدار، مستمر و فراگیر در قابلیتها که تحت تاثیر نضج و تعامل آن با محیط در قالب
الگویی منسجم صورت میپذیرد و مستلزم وحدت پیچیدگیها و کنشهاست )تعریف جامعتر(.
تاریخچه روانشناسی رشد:
✓ در گذشته باور بر این بوده که کودکان بصورت افرادی پیشساخته اما مینیاتوری به دنیا میآیند.
✓ تا سده ۱۴ میالدی، کودکان در نقاشیها با تناسب بدنی و ویژگیهای بزرگساالن اما در اندازه های کوچکتر ترسیم میشدند.
✓ برخی، علت بیتوجهی به کودکان بعنوان موجودی ویژه را مرگ و میر زودرس آنان و دودلی و درنگ والدین دانسته و برخی
دیگر به خودپسندیهای بزرگساالن نسبت دادهاند.
✓ در قرون ۱۶ ،۱۷ و ۱۸ کودکان را همانند جانوران دستآموز تلقی میکردند و تربیت ایشان برای رهایی از ذات شیطانی و
رسیدن به رستگاری، با تنبیهات شدید همراه بود.